Nederland 
heeft geen recht van spreken

De Nederlandse betrekkingen met Indonesië zijn totaal beschadigd door het verleden, maar in plaats van een pas op de plaats grijpen we elke kans om Indonesië de les te lezen. Zo ook afgelopen week toen de christelijke Ahok, ex-gouverneur van Jakarta, veroordeeld werd tot twee jaar celstraf vanwege het beledigen van de islam. Het eveneens christelijke CU-Kamerlid Voordewind kreeg zonder enkele moeite een Kamermeerderheid om minister Koenders er bij Indonesië op aan te laten dringen Ahok vrij te laten.

Als boegbeelden van tolerantie hebben wij, anders dan de Indonesiërs, natuurlijk geen issues met mensenrechten. We denken dat onze eigen mensenrechtenschendingen uit het verleden geen rol meer spelen, immers, toenmalig minister van buitenlandse zaken Ben Bot heeft in 2005 al ‘spijt’ betuigd. Daarnaast staan we op het punt nieuw onderzoek te beginnen naar de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. Dan hebben we recht van spreken, toch?

In Indonesië wordt dat niet door iedereen zo gezien. Zo krijg ik wel eens berichtjes van Yusuf, een moslim uit Madura. Eerder in 2014 deed ik daar onderzoek naar een massagraf uit 1947. Naar schatting vonden honderden jonge Madurezen destijds de dood. De Nederlandse mariniers beantwoordden de onverwachte aanval met machinegeweren, natuurlijk geen partij voor de Madurezen die slechts bewapend waren met zwaarden en bamboesperen. In Nederlandse bronnen valt te lezen dat de Madurese verzetsstrijders ‘opgezweept’ waren in de moskee. Hoewel het voor de strenggelovige Madurezen vanzelfsprekend een jihad was, een heilige oorlog tegen ongelovige overheersers, suggereren de bronnen alsof alleen religieus fanatisme, en niet een oprecht vrijheidsstreven, hen tot deze wanhopige verzetsdaad had gebracht.

Beledigen 

Sinds mijn bezoek aan het eiland stuurt Yusuf mij regelmatig islamitische teksten en video’s, hij is de enige Indonesische moslim die ik ken die mij zo actief probeert te overtuigen van zijn waarheid. Niet geheel verrassend vindt Yusuf dat Ahok zijn straf verdient. Had hij de Koran maar niet zo moeten beledigen. De meeste van mijn Indonesische (moslim)vrienden zijn het daar niet mee eens en gaan nu de straat op.​

Als boegbeelden van tolerantie hebben wij natuurlijk geen issues met mensenrechten

Yusuf weet wie Voordewind is, hij weet ook dat hij wil dat Koenders voor vrijlating van Ahok gaat pleiten. Dat legt hij als volgt uit: “Het land dat de Indonesische archipel ooit voor 350 jaar koloniseerde komt alleen in actie omdat Ahok een christen is. Waarom horen we hen alleen als het om een christelijke gouverneur gaat, waarom horen we hen niet als miljoenen moslims in het Midden-Oosten slachtoffer worden van het Amerikaanse imperialisme, onder het mom van de strijd tegen terrorisme?”

Wat je ook vindt van zijn argumentatie, Yusuf is niet de enige die zo redeneert. Indonesië is een groot maar verdeeld land en het is een enorme uitdaging voor President Jokowi om alle 250 miljoen zielen bij mekaar te houden. Hoe treurig en onrechtvaardig het ook is voor Ahok als persoon, het laatste wat Indonesië nu nodig heeft is het wijsneuzerige advies van een witte ‘Belanda’ (Nederlander) als Koenders.

Zeker gezien de absoluut hypocriete manier waarop Nederland nog steeds omgaat met zijn koloniale geschiedenis. Tijdens de dodenherdenking begin deze maand werd dit weer haarscherp duidelijk. De spijtbetuiging van Ben Bot en de aankondiging tot nieuw onderzoek hebben blijkbaar geen enkele betekenis. In principe zeggen we alle Nederlandse onderdanen te herdenken. Maar als het gaat over de Japanse bezetting in Nederlands-Indië noemen we een getal van 24.000 slachtoffers. Echter, in totaal vielen daar 2,45 miljoen doden.[1] Dat waren allemaal mensen die we toen beschouwden als Nederlandse onderdanen. Mensen die verplicht mee moesten feesten als het Koninginnedag was. Een koningin wier achterkleinzoon vorige week op de Dam stond.

Vergeten

Verder herdenken we alleen 5.000 Nederlandse militairen die in Indonesië vielen. De honderden jonge mannen die in 1947 door Nederlands optreden het leven lieten, doen ons blijkbaar weinig. Daarbij vergeten we ook uit te leggen dat dit een oorlog was die Nederland zelf ontketende.

Hoewel ik mijn Indonesische vrienden steun die nu de straat op gaan uit solidariteit met Ahok, steun ik het voorstel van Voordewind niet. Van hypocrisie wordt niemand beter. Wij die nu kritisch zijn op de juridische rechtsgang in Indonesië moeten ons realiseren dat de wet die Ahok veroordeelde, ooit door onszelf bedacht is tijdens de koloniale tijd. Voordewind zou zich nuttiger maken door zijn eigen huiswerk eerst te doen. Bijvoorbeeld een gesprek aangaan met het Comité 4&5 mei. Ik wil best met hem mee.
​———–

[1] Correctie, het aantal van 2,45 miljoen betrof een grove schatting van het aantal doden op Java, voor de hele archipel werd het dodenaantal op 4 miljoen geschat. Let wel, deze aantallen zijn niet bewezen, nog onderbouwd. Het waren de geallieerden die met deze cijfers kwamen, zij hadden er alle belang bij om de Japanners zo negatief mogelijk neer te zetten. Het is daarom mogelijk dat het werkelijke aantal lager ligt.